LÀM SAO DẠY VÀ HỌC NGOẠI NGỮ TỐT?

http://bshohai.blogspot.com/2009/12/lam-sao-hoc-ngoai-ngu-tot.html#comments

Thời đại toàn cầu mà không có thêm một ngôn ngữ thứ hai quả là bất tiện. Nhưng để biết thêm một ngôn ngữ thứ hai, thứ ba etc... như những con người xuất chúng thì quả là một chuyện không đơn giản. Ai đã từng học ngoại ngữ ở tuổi trưởng thành cũng thấy khó khăn. Vì ngôn ngữ không chỉ thể hiện cho cái tôi của loài người như tôi đã nói trong bài: Nói chuyện triết học của người ngoại đạo: Tha hóa và tham nhũng. Mà ngôn ngữ còn là đại diện cho một nền văn hóa của một cộng đồng dân sống trên một vùng địa lý với những luật lệ riêng. Cũng vì thế mà có tình trạng trong tiếng Anh gọi là Vietlish. Singlish, Chinalish etc... Vì nói và viết theo văn hóa của từng dân tộc mà không theo văn hóa của người Anh, Mỹ. Vậy làm thế nào để học một ngôn ngữ khác với ngôn ngữ mẹ đẻ tốt?

Như trong phân tâm học, ngôn ngữ là một thuộc tính của con người. Đã là con người mà không nghe nói đọc viết được thì mất đi một thuộc tính của con người. Ngoại trừ đứa trẻ sinh ra bị điếc bẩm sinh. Nhưng dù có câm điếc bẩm sinh, nếu được học thì vẫn có thể nghe bằng ngôn ngữ môi và nói được tốt. Nếu không điếc, trẻ sẽ nghe và bắt chước để nói theo. Sau khi nói trẻ sẽ được học để đọc. Và cuối cùng học văn phạm để viết. Đó là trình tự tự nhiên của một quá trình biết một ngôn ngữ bình thường của con người. Học ngôn ngữ không cần trí thông minh. Học ngôn ngữ cần phản xạ tập nhiễm kiểu Paplov. Nó lập đi, lập lại hằng ngày. Nó sẽ hằn lên phần vỏ não có chức năng ngôn ngữ và trở thành một phản xạ hiểu biết.

Ngày tôi đọc phân tâm học khi còn sinh viên, tôi mãi suy tư về điều này. Và tôi thấy cách dạy ngoại ngữ trong trường phổ thông ở nước ta hiện nay là chưa đúng với trình tự của việc học một ngôn ngữ. Có lẽ vì thế mà người Việt giỏi về viết kiểu Vietlish, giỏi hơn là English, nhưng rất nhát về nói và nghe. Vì khi học chủ yếu người Việt chỉ được học ngữ pháp và từ mới hơn là học nghe và học nói trước?

Ngoài ra, người ta thấy rằng trong ngôn ngữ về mặt âm tiết có 2 loại: ngôn ngữ đa âm và ngôn ngữ đơn âm. Việt Nam thuộc ngôn ngữ đơn âm, tức là mỗi từ, mỗi chữ khi phát âm chỉ có một âm tiết. Chính vì thế mà phát âm cũng khó khăn khi học một ngôn ngữ đa âm như tiếng Anh, tiếng Pháp etc... Nhưng ngôn ngữ Việt có cái ưu điểm nhờ vào các nhà truyền đạo đã giúp Latinh hóa chứ không dùng chữ tượng hình của người Trung Hoa đã muốn đồng hoá chúng ta.

Một yếu tố khác làm cho khó khăn khi học một ngôn ngữ khác là về mặt y học, người ta thấy rằng đặc điểm giải phẫu của vùng phát âm sẽ hoàn thiện từ sau tuổi 12, do sự hoàn thiện về phát âm và giải phẩu ở tuổi dậy thì. Nên nếu học ngôn ngữ trễ sau 12 tuổi thì sẽ khó khăn cho phát âm, đặc biệt đối với một dân tộc có ngôn ngữ đơn âm, mà đi học một ngôn ngữ đa âm.

Cho nên để học một ngôn ngữ khác với tiếng mẹ đẻ tôi khuyên nên theo những nguyên tắc sau:

1. Học sớm trước 12 tuổi.

2. Học theo trình tự: Nghe, nói, đọc, viết. Nghe đúng thì nói đúng và hiểu văn hóa dân tộc đó đúng.

3. Phải học liên tục không ngơi nghỉ, tạo thành phản xạ tập nhiễm hằng ngày. Không cần vận dụng trí thông minh mà chỉ cần làm sao nhớ tốt. Nhớ tốt thì không gì bằng là tạo một phản xạ tập nhiễm.

Cứ nghĩ mà xem, 1 đứa trẻ sinh ra, không biết nói, nhưng khi nó nghe mọi người nói. Nó bắt chước nói và biết nói. Nói đúng với văn hóa của dân tộc nó sống. Nhưng một đứa trẻ sinh ra nếu bỏ lên rừng sống với thú vật. Nó chỉ biết gầm, rú, hú theo thú vật. Nên để dạy và học ngôn ngữ khác với tiếng mẹ đẻ tốt, ngành giáo dục Việt Nam cần phải đổi cách dạy và cách học hiện nay ở nhà trường.

BS Hồ Hải nói...

Dear Dr Trèo,
Kinh nghiệm của tớ cho con tớ học là cứ mở tivi kênh nước ngoài cho nó nghe. Cứ nghe mà không cần biết nó có hiểu hay không?

Bắt đầu nghe từ chương trình phim hoạt hình. Trẻ con thì thích hoạt hình lắm. Và chương trình hoạt hình nói cũng chậm. Sau khi nó hiểu hoạt hình thì đến phim thiếu nhi. Sau phim thiếu nhi thì đến chương trình thể thao. Sau thể thao là đến thời sự. Xong thời sự thì đến xem phim và cuối cùng là nghe nhạc.

Cứ thế trẻ sẽ nghe đúng. Rồi khi trẻ đủ trình độ nghe phim hoạt hình thì bắt đầu cho chúng đi học ở các trung tâm có người nói chuẩn để mà học. Ở dưới quê không có thầy cô thì mua đĩa video dạy học về mà học.

07:30 Ngày 28 tháng 12 năm 2009

Việc học ngoại ngữ tôi tình cờ phát hiện ra cách học khi tôi nghiên cứu về tâm lý học và phân tâm học và Phật học. Lúc đó tôi mới giật mình phát hiện ra ngôn ngữ là 1 thuộc tính của con người. Đã là thuộc tính thì tự con người có thể tự tiếp thu mà không cần trường lớp, mà chỉ cần tiếp xúc và thực hành kỹ năng nghe và nói. Sau đó đi học là sẽ tốt. Nếu đi học trước mà chưa có kỹ năng nghe và nói thì sẽ sai qui trình tự nhiên và sự phát triễn khả năng ngôn ngữ sẽ bị giới hạn và khó phát triễn.

Lúc đầu tôi áp dụng cho thằng con. Chỉ sau hơn 1 năm nó nói rất chuẩn, nghe rất tốt. Nói thật lòng là hơn cả tôi. Đến bây giờ mấy đứa cháu họ của tôi, đứa nào cỡ 7 tuổi trở lên chúng xem phim nghe rất tốt, mình nói mà sai âm nó không hiểu. Mặc dù chúng nó chưa biết viết cái chữ đó ra mô tê gì cả. Khi được học thì cỡ lớp 5 nó đọc tiểu thuyết như của Anderson, Hemingway etc... như đọc truyện tiếng Việt. Lúc đó tôi mới vỡ ra là ngày xưa mình học sai.

Cách học ngoại ngữ của gia đình tôi áp dụng rất đơn giản. Ai cũng có thể dùng được. Chỉ cần gia đình có 1 cái tivi và có cáp truyền hình tới là có thể áp dụng tốt cho các cháu nhỏ từ 5 tuổi lên đến 10 tuổi về kỹ năng nghe và nói. Bây giờ cháu lớp 5 trở lên của nhà tôi thì về 3 kỹ năng: nghe, nói và đọc tiểu thuyết tụi nó hơn tôi rồi. Chỉ cần chịu khó 1 chút là nó vượt mình.

Nếu các cháu mà học tốt tiếng Anh thì việc tụi nó lấy học bổng đi du học ở Mỹ ngay từ phổ thông không còn là chuyện khó. Việc này gia đình tôi đã có thực tế để chứng minh là đúng rồi. Thằng con tôi nó có cuốn sách này, nó viết tặng cho học sinh Việt Nam. Sẳn giới thiệu cho mọi người để lo cho thế hệ tương lai đúng hướng: Làm thế nào để nhận học bổng du học ở Mỹ?.

Sách có 2 phần:
1. Lấy học bổng phổ thông.
2. Lấy học bổng đại học.

Trên diễn đàn của tôi đã có vài bạn tôi tặng cuốn này. Hy vọng nó có ích, sau khi chuẩn bị english tốt. Ngành giáo dục phải thiết kế lại chương trình dạy và học ngoại ngữ cho đúng theo qui trình là một thuộc tính của con người thì mới nâng khả năng ngoại ngữ của thế hệ mai sau.

Theo tôi, lần đầu gặp nhau sẽ có nhiều chuyện để hàn huyên. Nhưng vấn đề chính là ai có ý muốn xây dựng một thế hệ trẻ có sức bật tốt trong cuộc sống thì tham gia. Vì tôi muốn có 1 ngôi trường dạy ngoại ngữ cho trẻ con trỡ thành hiện thực được bàn luận trong cuộc offline.

BS Hồ Hải nói...

Dear Mèo ụ,

Chuyện con nít nó tự kỷ là do ông bà cha mẹ. Ông bà mình bảo: "Nhà giàu đứt tay như ăn mày đổ ruột" là vậy. Bây giờ có chút của ăn của để thì cưng con cháu bo bo giữ chúng rịt trong nhà, không cho tiếp xúc cộng đồng. Nên mới có trò tự kỷ ám thị vì cô độc và thiếu bạn để chơi, thiếu cộng đồng để năng động.

Chỉ cần cho trẻ đi học sớm từ lớp mẫu giáo. Tạo điều kiện cho trẻ vào các tổ chức như hướng đạo sinh từ lúc còn lớp sói con thì mướn trẻ tự kỷ nó cũng không thèm tự kỷ cháu à. Cái này thuộc về Psyho-analysis. Có quái gì mà phải lùm sùm như báo chí và website vớ vẩn la làng?

Good luck,

19:49 Ngày 18 tháng 1 năm 2011